ชมละครโนที่มีชีวิตชีวาในคุโรคาวะ
โรงละครโนเป็นเสมือนสิ่งเล็ก ๆ อย่างหนึ่งของญี่ปุ่น ที่แฝงไปด้วยประเพณี ความลึกลับ ความแปลกใหม่ ความซับซ้อน และความน่าดึงดูด โดยแถวคาบูกิและบันรากุ ละครโนเป็นศิลปะที่ได้รับการยอมรับอย่างกว้างขวางจากแฟน ๆและมีการจัดแสดงทั่วญี่ปุ่นและต่างประเทศด้วย ละครโนจึงกลายเป็นส่วนหนึ่งของวัฒนธรรมการแสดงของญี่ปุ่นมาหลายศตวรรษ โดยมีกฎ และรูปแบบการแสดงที่เคร่งครัด รวมไปถึงตัวละครและสถานที่ด้วย โดยเฉพาะที่หมู่บ้านคุโรคาวะในเมืองสึรุโอกะของจังหวัดยามากาตะ ผู้คนที่นี่ต่างมีความผูกพันกับละครโนมาก ซึ่งละครโนของที่นี่มีความเป็นเอกลักษณ์ และแตกต่างจากที่อื่นอย่างชัดเจน เพราะได้รับมรดกตกทอดมาจากบรรพบุรุษหลายร้อยปี จึงถือเป็นละครโนที่ยังมีชีวิตอยู่ในปัจจุบัน ซึ่งเกือบทุกคนในคุโรคาวะต่างก็มีส่วนร่วมในงานละครนี้ด้วย
ในเดือนกุมภาพันธ์ของทุกปี ผู้คนในเมืองคุโรคาวะจะพากันจัดเทศกาลละครโน เป็นเวลา 2 วัน (โอกิไซ) โดยมีคณะละครโนมาจากหมู่บ้าน 2 แห่ง ได้แก่ คามิ-ไซ และชิโม-ซา ทำการแสดงยาวตลอดทั้งคืน มีผู้ชมมากมาย ทั้งชาวบ้าน เพื่อนบ้าน และผู้ชมทั่วไป โดยในปี ค.ศ.1976 ละครโนแห่งคุโรคาวะได้รับการจดทะเบียนเป็นมรดกทรัพย์สินทางปัญญาที่จับต้องไม่ได้โดยรัฐบาลญี่ปุ่น ซึ่งเชื่อมโยงกับประวัติศาสตร์อันยาวนานและเชื่อมโยงกับศาลเจ้าคาสุกะ ซึ่งศาลเจ้าแห่งนี้เป็นที่ประดิษฐานของเทพเจ้าคุโรคาวะ โน ซึ่งการจัดแสดงละครโนแห่งคุโรคาวะก็เพื่อแสดงเป็นเกียรติแก่เทพเจ้าองค์นี้
สิ่งสำคัญอย่างหนึ่งที่ทำให้ละครโนแห่งคุโรคาวะมีความแตกต่างจากละครอื่น ๆ คือ ฮาชิการิ (สะพาน) ทั้งสองแห่ง ที่ใช้เป็นทางเข้าหลักไปยังเวที ซึ่งตามโรงละครโนทั่วไป จะมีเพียง 1 สะพาน เช่น เดนโคกุ โน ริ ในโยเนซาวะ ที่มีเวทีเป็นแบบที่สามารถเคลื่อนย้ายได้ กิจกรรมนี้ถือว่าเหมาะแก่การจัดทริปเล็ก ๆ มาชมคนเดียวได้
เมื่อมาเยี่ยมชมเสน่ห์มนต์ขลังของสึรุโอกะและหมู่บ้านคุโรคาวะแล้ว คุณจะได้สัมผัสกับโลกของคุโรคาวะ โน โดยจะได้เรียนการแสดงจากนักแสดงตัวจริง และเรียนรู้ความสำคัญของเครื่องแต่งกายต่าง ๆ หน้ากาก และมารยาทท่าทาง คุณจะได้เรียนกับนักแสดงท้องถิ่นตัวจริงเสียงจริง ได้ดูการทำงานในสถานที่จริง ซึ่งเป็นโอกาสที่หายากมากที่จะได้เข้ามาสัมผัสวงในของโรงละครโนแห่งคุโรคาวะ ซึ่งไม่ได้เป็นเพียงโรงละครแห่งหนึ่ง แต่เป็นส่วนหนึ่งของวัฒนธรรมแห่งชีวิต
หลังจากชมการแสดงที่น่าสนใจที่โรงละครของศาลเจ้าคาสุกะเรียบร้อยแล้ว ก็จะย้ายไปที่อาคารเดนชุคัน เพื่อร่วมฝึกเทคนิคการเคลื่อนไหวแบบดั้งเดิมตามแบบฉบับของละครโน นักท่องเที่ยวจะมีโอกาสได้แต่งกายชุดโบราณโดยมีผู้เชี่ยวชาญคอยให้คำแนะนำด้วย ถือว่าเป็นสิ่งที่คุ้มค่ามาก ที่มีโอกาสได้ใส่โชโซกุหรือเสื้อคลุม พร้อมหน้ากากละครโนและถือพัดอันสวยงาม ซึ่งตามปกติแล้วผู้ที่ไม่ได้เป็นนักแสดงละครโน แทบจะไม่มีโอกาสได้ใส่ชุดนี้เลย
เมื่อถึงเวลาอาหารเที่ยง นักท่องเที่ยวจะได้ทำความรู้จักกับอาหารที่ทำจากเต้าหู้อันเป็นเอกลักษณ์ของโอกิ ไซ ซึ่งมีวัตถุดิบที่สำคัญที่สุดคือเต้าหู้ชิโม หรือเต้าหู้แช่แข็ง ที่มีส่วนผสมของถั่วเหลืองมากกว่าเต้าหู้แบบดั้งเดิม จึงทำให้เต้าหู้ชนิดนี้มีเนื้อแน่นกว่า ปรุงโดยการนำออกมาจากช่องแช่แข็ง เสียบไม้ และนำไปย่าง ที่เมืองคุโรคาวะมีเต้าหู้เจ้าดังอยู่ 2 เจ้า ได้แก่ คามิซะ และชิโมซะ (คุณสามารถเข้าร่วมชมได้ในโปรแกรมนี้) โดยคุณจะได้ลองชิมเต้าหู้ชิโมเย็น เสิร์ฟพร้อมน้ำซุปร้อนๆ ที่ปรุงจากถั่วเหลือ สาเก และซันโช (พริกไทญี่ปุ่น) นอกจากนี้ยังมีอาหารอื่น ๆ ให้บริการอีกด้วย ไม่ว่าจะเป็นคิริเอะ ที่ทำจากพืชผักบนเขา, วอลนัท, ถั่วแระหมักซีอิ๊ว, ผักผลไม้ประจำฤดูกาล และข้าวสึยาฮิเมะแสนอร่อย โดยจะมีไกด์ท้องถิ่น คาโอรุ อากิยามะ คอยแนะนำและอธิบายวัฒนธรรมอาหารการกินของคุโรคาวะแห่งนี้ระหว่างการรับประทานมื้อเที่ยงด้วย
คุโรคาวะเป็นดินแดนทางประวัติศาสตร์ที่น่าอัศจรรย์ของจังหวัดยามากาตะ ผู้คนที่นี่ภาคภูมิใจในวัฒนธรรมและประเพณีที่ได้รับการปฏิบัติสืบทอดมาอย่างยาวนานจนถึงปัจจุบัน โดยเฉพาะศาลเจ้าคาสุกะอันสวยงาม ซึ่งมีโรงละครโนให้คุณได้สัมผัสกับประวัติศาสตร์และความภาคภูมิใจของคนที่นี่ตั้งแต่ก้าวเท้าเข้ามาเลยก็ว่าได้ ที่นี่จึงเป็นเมืองแห่งวัฒนธรรมที่ยังมีชีวิต ซึ่งจะทำให้คุณลืมประสบการณ์ที่ได้รับจากเมืองแห่งนี้ไม่ลงเลยทีเดียว
พอล แม็คอินเนส
นักข่าวและนักเขียนด้านการท่องเที่ยวจากโตเกียว
